Anatoly Kurmanaev / New York Times
Ukrayna’daki savaşın diplomatik manevralarında, birçok Ukraynalı ve Avrupalı müttefikleri, Başkan Donald Trump’ı hızlı bir barış anlaşması sağlamak için Kremlin’e fazla taviz vermekle suçladı.
Ancak işler, Rusya’nın sığınakları ve askeri hastanelerinden çok farklı görünüyor. Birçok Rus askeri ve onların milliyetçi destekçileri için Washington’dan gelen barış teklifleri fazlasıyla yetersiz.
Ukrayna’da savaşan ya da savaşmış olan 11 Rus askeriyle yapılan telefon görüşmelerinde, bu kişiler Cuma günü üç yıl aradan sonra ilk kez gerçekleşen ancak kısa süren ve pek bir sonuç doğurmayan doğrudan barış görüşmelerine dair diplomatik çabalara derin bir şüpheyle yaklaştıklarını belirttiler. Bu askerler, Ukrayna tarafından önerilen koşulsuz ateşkesi reddettiklerini ifade ederek, Kremlin’in yalnızca kısmen kontrol ettiği dört güney ve doğu Ukrayna bölgesinin tamamı ele geçirilene kadar Rus kuvvetlerinin savaşmaya devam etmesi gerektiğini söylediler.
Doğu Donetsk bölgesinde savaşan zorunlu hizmetteki Rus askeri Sergei, “Yorulduk, eve gitmek istiyoruz. Ama tüm bölgeleri almalıyız ki, gelecekte bunlar için tekrar mücadele etmek zorunda kalmayalım” dedi ve ekledi: “Yoksa tüm o çocuklar boşuna mı öldü?”
Putin'i bekleyen iç siyasi riskler
Bu röportajlar, Rus askerinin duygusal durumuna ilişkin pencere açarken, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, maksimalist hedeflerinden daha düşük şartlarla savaşı sona erdirmesi halinde karşılaşacağı iç siyasi zorlukları da gözler önüne seriyor. Askerlerin talepleri ayrıca, savaşın başlarında Putin’in dört Ukrayna bölgesini alelacele ilhak etmesinin, şimdi müzakerelerdeki seçeneklerini sınırlamış olabileceğine işaret ediyor. Çünkü halkın önemli bir kesimi, bu bölgelerin alınmamasını yenilgi olarak görecek.
New York Times, askerlerin kimliklerini sosyal medya ve kişisel belgeler aracılığıyla doğruladı, ancak misillemeye karşı korumak için soyadlarını paylaşmıyor.
Farklı birliklerde ve farklı bölgelerde savaşmış bu askerler, ülkenin yetkilileri ve sivilleri hakkında derin bir öfke taşıyor; savaş sayesinde fayda sağladıklarını, cephe hattındaki zorlukları ise görmezden geldiklerini söylüyorlar. Bu açıklamalar, olası bir barış anlaşmasının ardından Rusya’nın askerleri sivil hayata entegre etme ve savaş ekonomisini normale döndürme çabalarının ne denli zor olacağını da gösteriyor.
Ekim ayına kadar Ukrayna’da bir Rus paramiliter birliğinde savaşan Dmitry, “Bir ülkenin korkusuzca öldürmeyi öğrenmiş bir milyon insanı olması ne demek, anlıyor musunuz?. Eğer bu insanlar yöneticilerimizi kendi yanlarında görmezlerse, bir milyon öfkeli katil ciddi bir sorun olur” şeklinde konuştu.
Görüşülen bazı askerler, savaştan duydukları kişisel yorgunluk ve barış isteğini, kişisel fedakarlıklarını Rusya için kazanılmış bir zaferle anlamlandırma ihtiyacıyla dengelemekte zorlanıyor. Her iki taraf da kayıplara dair rakamları sıkı şekilde saklasa da, bağımsız araştırmacılar toplamda bir milyondan fazla Rus ve Ukraynalı askerin öldüğünü veya ağır yaralandığını tahmin ediyor.
"Bu çorbanın içinde kaynamak istemiyorum"
Adı Dmitry olan bir başka Rus askeri “Bu karmaşanın tam ortasındayım ve dürüst konuşmak gerekirse bundan sıkıldım. Bu çorbanın içinde daha fazla kaynamak istemiyorum” sözlerini kaydetti.
Dmitry ve Sergei, Putin tarafından 2022 sonunda, o yılki Ukrayna karşı taarruzunu durdurmak amacıyla aceleyle askere çağrılan 300 bin Rus erkeği arasında yer alıyor. Bu askerler Rus ordusunun cepheyi dengeleyip yeniden inisiyatifi ele almasına yardımcı oldu.
Hayatta kalanlar cephe hattında süresiz olarak tutuluyor. Rus ordusu ayrıca, gönüllü olarak imzalanan tüm hizmet sözleşmelerini süresiz olarak uzattı.
Bu nedenle bir barış anlaşması ve nihai terhis, cephe hattındaki Rus askerlerinin sağ ve sağlam şekilde eve dönmeleri için tek gerçekçi seçenek olarak görülüyor.
Askerler röportajlarda izin eksikliğinden, üst rütbelilerdeki yolsuzluktan ve halkın ilgisizliğinden şikayet ettiler. Bazı askerler, savaş ekonomisinden kazanç sağlayan askeri komutanlar ve iş insanlarının barış anlaşmasına karşı çıktığını iddia etti.
"Biz savaşırken onlar eğleniyorlar"
Donetsk’te gönüllü olarak savaşan Andrei, “Biri bana bir video gönderdi: Kızlar, erkekler dans ediyor, barlarda takılıyor, sabaha kadar eğleniyorlar. Bu sırada savaş var. Herkes bizi unuttu. Uzun zamandır kimse için kahraman değiliz” şeklinde konuştu.
Bu tür bir öfke, uzun süredir analistlerin müzakerelerde pazarlık unsuru saydığı tartışmalı bölgelerin, birçok Rus askeri ve destekçileri için artık vazgeçilmez bir savaş hedefi haline geldiğini gösteriyor.
2023 sonuna kadar Ukrayna’da savaşan sözleşmeli Rus askeri Yevgeniy, “Gücümüzü gösterdik. Bütün dünya bize karşı savaşıyor ama çok da yol alamıyorlar. Hiçbir taviz görmek istemiyorum çünkü her bir avuç toprağın bedelini ödedik” dedi.
Rusya, Ukrayna’yı işgal ettikten kısa süre sonra savaşın büyük bölümünün gerçekleştiği dört Ukrayna vilayetinde düzmece referandumlar düzenledi. Bu referandumlar, büyük bir halk desteği olduğu yönünde sonuçlanarak ilhak gerekçesi oldu. Ancak üç yıllık savaşa rağmen Rusya bu vilayetlerin yalnızca birinde, Luhansk’ta neredeyse tam kontrol sağladı. Donetsk, Herson ve Zaporijya bölgelerinde ise kontrol oranı %65 ila %75 arasında.
Zelenski tutumunu yumuşatmak zorunda kaldı
Savaş boyunca Ukrayna hükümeti toprak vermeyi kesin bir dille reddetti, uluslararası tanınan sınırlarına dönülmesini ve güvenlik garantileri verilmeden ateşkese razı olmayacağını belirtti. Ancak son aylarda, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, güvenlik garantileri olmadan önerilen bir ateşkesi kabul ederek pozisyonunu yumuşattı. Bu da Rus işgali altındaki toprakların en azından geçici olarak kaybedilmesini kabullenmek anlamına geliyor.
Bu, çatışmayı mevcut cephe hattında dondurmayı öneren teklif, Ukrayna ve Batı’da birçok kişi tarafından Kremlin’e büyük bir taviz olarak görülüyor. Milyonlarca Ukraynalı vatandaşı işgal altındaki yaşama terk etmek ve Rus saldırganlığını meşrulaştırmak anlamına geldiği düşünülüyor.
Putin en başından itibaren işgalin amacının Ukrayna’yı “askerden arındırmak ve nazilerden temizlemek” olduğunu söyledi. Bu, Kiev’deki demokratik yollarla seçilmiş hükümetin devrilmesi, Ukrayna’nın asla NATO’ya katılmaması ve Kremlin’in asılsız şekilde soykırıma uğradığını öne sürdüğü Rusça konuşan Ukraynalıların korunması anlamına geliyor.
Nisan ortasında Rusya’da bağımsız anket şirketi Chronicles tarafından yapılan bir araştırma, katılımcıların neredeyse yarısının bu ilk hedeflerin gerisinde kalan bir barış anlaşmasını desteklemeyeceğini ortaya koydu. Bu tür anketler, Putin’in Rus halkına Ukrayna’daki mevcut durumu zafer olarak sunma çabalarının zorluğunu gösteriyor.
© 2025 The New York Times Company
